Dislokacioni patelar ndodh kur kupa e gjurit terhiqet jashte nga
thellimi (ulluku) i saj ne fund e kockes femorale (kockes se kofshes).
Kupa e gjurit terhiqet gjithmone jashte ullukut te saj. Kur dislokacioni
i pateles ndodh njehere, mundesia qe te ndodh perseri ne te ardhmen
eshte e madhe. Percaktimi i shkakut te dislokimit te kupes se gjurit
eshte kyci i trajtimit te duhur. Ne disa njerez mund te jete shtrirja
anatomike e kockes nje shkak, ne disa te tjere mund te jete nje ligament
i rupturuar (i care). Pasi eshte vendosur qe kirurgjia eshte trajtimi i
duhur, percaktimi i llojit specifik te kirurgjise eshte hapi me i
rendesishem per te parandaluar qe te ndodh perseri dislokacioni ne te
ardhmen.
Trajtimi kirurgjikal:
Lirimi Lateral:
Lirimi Lateral eshte nderhyrja me e thjeshte dhe qe kryhet me shpesh
ne rast te instabilitetit patellar. Per shkak se kupa e gjurit eshte
terhequr jashte artikulacionit te gjurit, lirimi lateral pret kapsulen
(retinaculum) ne pjesen e jashtme te kupes se artikulacionit te gjurit.
Qellimi eshte qe te lirohet (te behet me e lirshme) terheqja nga jashte
per te centruar kupen e gjurit ne ullukun e saj ne pjesen e poshtme te
kockes femorale. Lirimi lateral mund te kryhet njekohesisht me terheqjen
mediale ose MPFL (shih me poshte)
Terheqja Mjekesore:
Nje terheqje mjekesore eshte nje procedure per te shtrenguar indet ne
pjesen e brendeshme (mediale) te artikulacionit te gjurit. Ashtu sikur
lirimi lateral liron strukturat qe terheqin kupen e gjurit nga jashte,
nje terheqje mesiale shtrengon struktuarat ne pjesen e brendeshme te
gjurit. Metoda me e perdorur per shtrengimin e strukturave te pjeses se
brendeshme (mediale) te gjurit eshte te terheqesh perpara piken e
inserimit te muskujve kuadriceps(muskujt e perparme te kofshes) ne
pjesen e brendeshme (mediale) te artikulacionit te gjurit.
Riparimi/Rikonstruksioni i ligamentit patelofemoral medial –MPFL
Procedura me modern e perdorur per trajtimin e dilokacionit patelar
kate beje me nje ligament te rendesishem te gjurit te quajtur ligament
patelofemoral medial ose MPFL. Ligament patelofemoral medial eshte
litari (lidheza) midis fundit te kockes se kofshes (femurit) dhe pjeses
se brendeshme te kupes se gjurit. Ne cdo rast qe dislokohet kupa e
gjurit, ligament patelofemoral medial rupturohet (cahet).
Ne demtimet akute, eshte e mundur qe te riparohet ligament
patelofemoral medial. Kjo eshte e vlefshme vetem ne rastet kur
dislokacioni ndodh per here te pare dhe qe nderhyhet ne menyre te
menjehereshme. Kjo eshte arsyeja qe shume kirurge mbeshtesin fort idene e
nderhyrjes kirurgjikale menjehere pas nje dislokacioni patelar, per te
riparuar ligamentin patelofemoral medial pervec ketij fakti nuk eshte
treguar qe kjo nderhyrje pakeson mundesite e nje dislokimi te perseritur
ne te ardhmen.
Pas dislokacioneve te perseritura, per te riparuar ligamentin
patelofemoral medial duhet krijuar nje ligament i ri. Kjo mund te
realizohet duke perdorur nje ligament ose nje tendine nga nje pjese
tjeter e tjeter e trupit tuaj ose nga nje donator (dhurues). Ligamenti
patelofemoral medial krijohet dhe fiksohet ne kocken e kofshes dhe ne
kupen e gjurit. Ligamenti i rikrijuar patelofemoral medial mban kupen e
gjurit ne vendin e saj.
Ripozicionimi i kockes
Ne disa paciente, anatomia e tyre eshte anormale gje qe kontribon ne
daljen e kupes se gjurit nga vendi i saj. Problemi mund te jete nje
ulluk i ceket ne pjesen fundore te kockes se kofshes ose nje pozicionim
jonormal i esktremitetit te poshtem.
Ne kete situate, kirurgjia me e zakonshme eshte ndryshimi i
pozicionimit te ekstremitetit duke ndryshuar pozicionin e turberkulumit
tibial ne kocken e kercirit. Tuberkulumi tibial (e dala ne fillim te
kockes se kercirit) eshte pika e fiksimit te tendinit patelar. Duke
ndryshuar pozicionin e tuberkulumit tibial patela terhiqet per nga pjesa
e brendeshme e artikulacionit te gjurit.
Ka lloje te ndryshme kirurgjise qe bejne te mundur realizimin e ketij
qellimi. Procedura me e perdorur eshte ajo qe quhet Procedura
Fulkerson, qe ka amrre emrin e mjekut qe pershkroi per here te pare kete
teknike. Ka nje numer te madh procedurash te ngjashme qe bejne te
mundur ndryshimin e pozicionit te tuberkulumit tibial.
Rehabilitimi pas kirurgjise
Rehabilitimi pas kirurgjise se ripozicionimit te pateles varion.
Periudha me e shkurter e rehabilitimit eshte ajo pas lirimit lateral,
dhe me e gjata eshte ajo pas procedures se ripozicionimit kockor.
Pavaresisht procedures qe aplikohet komplikacioni me i rendesishem i
kirurgjise per ripozicionimin e pateles eshte ngurtesimi i gjurit.
Levizshmeria normale dhe fuqia normale e gjurit duan disa muaj qe te
rifitohen.
Prognoza post-kirurgjikale:
Sic eshte permendur me siper pika me e rendesishme eshte te
percaktohet cila eshte lloji me i mire i kirurgjise qe do te performohet
bazuar kjo ne situaten individuale te cdo pacienti. Jo te gjitha
dislokacionet e kupes se gjurit ndodhin per te njejten arsye, per pasoje
jot e gjithe trajtimet jane te njejte. Eshte e rendesishme qe te
trajtoheni nga nje kirurg qe ka experience me rastet e dislokacionit
patelar.
Nderkohe qe rastet e dislokacionit patelar post kirurgjikal jane
shume me te rralla. Pjesa me e madhe e pacienteve jane ne gjendje te
rifitojne aktivitetin normal te gjurit pa pasur rrezik per dislokacion
te perseritur te kupes se gjurit.
