Metodat diagnostikuese dhe trajtuese
Si ne te gjitha semundjet, diagnoza e hershme e semundjeve te zemres
eshte e nje rendesie jetike per nje trajtim te suksesshem. Kontrollet e
rregullta dhe monitorimi I vazhdueshem I shendetit te zemres eshte
kushti I pare per diagnose te hershme.
EKG: elektrokardiografia eshte nje mjet qe
rregjitstron aktivitetin elektrik te zemres per te ekzaminuar muskulin
kardiak dhe funksionin e tij. Ajo perdoret ne ndihmen e shpejt sidomos
gjate emergjencave.
EKG-ja eshte nje mjet I rendesishem per diagnostikimin e semundjeve
kardiovaskulare, anomalive strukturale dhe aritmive. Monitorimi me EKG
dhe interpretimi I saj jane dy veprime qe mund te kryhen ne nje kohe
shume te skurter.
Testi I EKG-se se efortit: ky eshte nje test
ushtrimor I kryer rutine sipas nje protokolli te caktuar diagnostik. Ai
bazohet ne interpretimin e rregjistimeve elektrokardiografike te
perftuara nga elektrodat e vendosura ne gjoks gjate ushtrimit. Testi
zakonisht zgjat 5-10 min por kjo ndryshon ne varesi te moshes dhe
gjendjes shendetesore te pacientit.
EKG-ja e efortit eshte nje ekzaminim qe monitoron funksionin e zemres
nen stres fizik dhe perdoret per te identifikuar embolizimet qe nuk
shfaqin simptoma dhe ankesa. Interpretimi I rezultatit te ketij
ekzaminimi duhet te behet nga mjeke me experience ne menyre qe te
shmanget ngaterrimi I diagnoses.
Ekokardiografia: eshte nje metode diagnostike qe
bent e mundur ekzaminimin e struktures se zemres , funksionit dhe
patologjise se saj me ane te ultratingujve.
Kjo metodes mundeson ekzmainimin e levizjeve dhe kavitetit te
muskujve te murit ventricular, trashjen e muskulit te zemres dhe
valvulave te zemres. Gjithashtu bent e mundur vezhgimin e funksionit dhe
structures se valvulave artificiale te vendosura ne zemer. Te gjitha
semundjet e lindura te zemres diagnostikohen duke perdorur kete metode.
Ekokardiografia nuk ka efekte anesore te demsheme dhe si pasoje mund
te perdoret pa asnje lloj kufizimi. Pacienti nuk ndjen dhimbje gjate
ekzaminimit.
Monitorizimi HOLTER: monitori Holter prdoret per te
matur ritmin e zemres ose presionin arterial te pacientit. Aparate te
ndryshem ne madhesine e nje telefoni celular , te fiksuar ne trupin e
pacientit per 24 ore ose me gjate, perdoren per rregjistrimin e EKG-se
dhe te presionit arterial te gjakut.
Mjeket e perdorin kete test kur kane dyshime per crregullime te ritmit te zemres ose presionit arterial te gjakut.
Monitori Trans-Telefonik: nje aparat I ngjashem me aparatin e monitorimit Holter, vendoset ne trupin e pacientit per te monitoruar funksionin e zemres.
Ne kushte normale aparati Holter mund te qendroje ne trupin e
pacientit per 2-3 dite. Ne paciente qe ndjejne shqetesime te rralla
simptomat mund te mos shfaqen gjate kohes qe mbahet aprati Holter. Ne
raste te tilla mund te perdoret nje aparat I telemedicines qe operon me
vale trans-telefonike.
Ekokardiografia e stresit: ekokardiografia e kryer
ne qetesi percakton gjeresine e kavitetit ventrikular, disfunksionit ne
levizjen e murit, dhe funksionit kontraktues(tkurres) te zemres. Mund te
ndihmoje ne diagnozen indirekte te semundjeve te arterieve koronare.
Gjithashtu ndihmon ne diagnozen e semundjeve te tjera te zemres si
kardiomiopatia qe ploteson semundjet valvulare, infeksionet e
perikardit, rupture te aortes, dhe zmadhim masiv te zemres qe mund te
shkaktoje dhimbje gjoksi dhe veshtiresi ne frymemarrje. Ekografia e
stresit mund te perdoret bashke me EKG-ne per te lokalizuar semundjen
valvulare.
Shintigrafia e perfuzionit te miokardit: kjo metode
perdoret kryeshisht per te identifikuar probleme te grumbullimit te
gjakut ne muskulin e zemres. Nepermjet ketij ekzaminimi marrim
informacion mbi furnizimin me gjak te miokardit ne dy situata te
ndryshme; ne qetesi dhe ne stres (psh gjate ushtrimeve).
Shintigrafia e miokardit mund te perdoret per te diagnostikuar
semundje serioze te arterieve koronare. Saktesia e kesaj metode ne
diagnostikimin e semundjeve valvulare te zemres eshte 90%. Te dhenat e
perftuara gjate ekzaminimit gjithashtu japin informacion mbi riskun e
vdekshmerise, funksionin e zemres dhe pamjaftueshmerine e zemres te
pacientit. Nje rol te rendesishem luan ne percaktimin e trajtimit qe
duhet ndjekur.
Flash CT: eshte nje metode diagnostike radiologjike qe krijon prerje terthore te zones se interest me ane te rrezeve X.
Duke qene nje metode radiologjike ekzaminimi , nepermjet Flash CT-se
mund te perftojme pamje te te gjitha pjeseve te trupit, vecanerisht te
zemres dhe fushave pulmonare.
Zemra mund te skanohet ne 250milisekonda(1/4 e nje rrahje zemre). Kur
e krahasojme me sisteme me nje tub dhe nje dedektor,nepermjet kesaj
metode perftohen te njejtat imazhe ne gjysmen e kohes me nje saktesi
99%. Edhe ne rastet kur ritmi I zemres se pacientit eshte 100rrahje/min
nuk eshte nevoja e uljes se ritmit me medikamente per kryerjen e ketij
ekzaminimi. Flash CT eshte nje ekzaminim me rrezatimin me te paket te
rrezeve X qe ekziston sot ne bote. Skanimi I zemres mund te perfundohet
me 80% me pak rrezatim. Ky ekzaminim mund te perdoret ne procedura
rutine sin je metode diagnostike kardiologjike jo-invazive.
MRI kardiake: kjo metode bene te mundur marrjen e
informacioni te cmuar mbi semundjet e lindura te zemres dhe kaviteteve
kardiake, gjithshtu te eneve te gjakut qe hyjne dhe dalin nga zemra. Kjo
metode sakteson te dhenat ekokardiografike pa pasur asnje ndikim te
pacienti. Nepermjet kesaj metode marrim informacion mbi ngushtimet
kardiovaskulare, ndikimin e infarktit akut te miokardit mbi muskulin e
zemres, dhe gjendjen e pergjitheshme te zemres persa I perktet
funksionit dhe vitalitetit. Ekzaminimi MRI ka ndjeshmerine me te larte
ne ekzaminimin e semundjeve te muskulit te zemres dhe masave kardiake.
MRI nuk rrezaton rreze te demshme as ultratinguj, por realizohet me
ane te valeve eklektomagnetike. Imazhet e organeve perftohen duke
perdorur parametra fiziologjike.
PET-CT: eshte nje ekzaminim I bazuar ne shintigrafi.
Kjo metode perdoret per te observuar kapacitetin vital te zemres.
Perdoret kruesisht per te marre informacion te hollesishem mbi
funksionin dhe vitalitetitn e qelizave te zemres, duke dhene rezultate
te sakta mbi vitalitetin e indit kardiak. Nepermejt kesaj metode
percaktohet nese ne nje pacient me rrezik te larte nderhyrja by-pass do
te kete perfitim apo jo.
Metodat Diagnostikuese Invazive
Angiografia koronare: Kjo është metoda më e
besueshme e përdorur për të ekzaminuar strukturën anatomike të stenozes
arteriale, dhe për të bere vlerësimin funksional me teknika
suplementare.
Kjo metode perdoret në pacientët rezultatet nga testet e tjera të të
cilëve sugjerojnë ngushtim koronar, pacientët të cilët janë të
planifikuara për angioplastike për stent apo ballon, gjithashtu në diagnozën dhe trajtimin emergjent te infarktit akut te miokardit.
Procedura kryhet në laboratorin e hemodinamikes, Pacientit nuk ndjen
asnjë dhimbje gjatë procedurës, por vetëm një ngrohtësi të përhapur
nëpër gjithë trupin gjatë disa sekondave të injektimit të një substance
radio-opake. Nën rrethana normale, procedura është e shkurtër, zgjat
vetëm 5 deri në 10 minuta.
Ajo ka një normë jashtëzakonisht të ulët të vdekshmërisë kur kryhet nga personel me eksperiencë në qendra me përvojë (<0.1%).
Pas procedurës, pacienti duhet të monitorohen për 2-6 orë në spital.
Angiografia nga kyçi i Dorës: Angiografia luan një
rol kyç në diagnozën e sëmundjeve kardiovaskulare. Me ndihmën e
teknologjive të fundit të zhvilluara, kjo mund të bëhet nga kyçi i dorës
në vend të rajonit inguinal. Nëse ka stenoza (ngushtime)në arteriet e
rajonit inguinal ose nëse rajoni inguinal nuk është i përshtatshëm për
shkak të peshës së tepërt, është e preferuar angiografia nga kyci i Dorës.
Ajo mund të përdoret në 99 % te pacientëve.Pas procedurës, pacienti
është në gjendje të ulet, ecë përreth dhe hajë. Pacienti mund të kthehet
në jetën e tij/saj të përditshme në të njëjtën ditë.
Trajtimi
Angioplastika koronare dhe vendosja e Stentit: Angioplastika koronare (endarterektomia mr ballom) është zgjerimi i ngushtimeve lokale
në arteriet koronare duke përdorur metoda jo-kirurgjikale. Një “tel
drejtues” futet dhe shtyhet nga arteria femorale drejt venave koronare.
Një ballon i shfryrë rrëshqet përmes saj deri sa teli të arrijë në zonën e ngushtuar. Kur balloni fryhet nga jashtë (me rreth 3 cm në gjatësi dhe në 3-4 cm gjerësi), ngushtimi në venat koronare eleminohet.
Megjithatë, jo çdo ngushtim koronar është i përshtatshëm për këtë
metodë. Për disa pacientë, mund të jetë e nevojshme operacioni baypass.
ndërsa për të tjerët medikamentet mund të jene një formë efektive dhe e
sigurt e trajtimit. Vendime të tilla duhet të merren vetëm nga
specialistët përkatës.
Kirurgjia Bypass: Në varësi të shkallës së ngushtimeve arteriale, mjeku mund të rekomandojë nderhyrjen Bypass të
arterieve koronare. Kjo ndërhyrje korrigjon demtimet ne arteriet që
furnizojne zemrën me gjak, duke ristabilizuar kështu e shëndetin.
Operacioni baypass koronar mund të japë një mundesi të dytë për zemrën
dhe për jetën tuaj.
Kirurgjia Bypass e Arterieve koronare ri-furnizon
me gjak zemren nëpërmjet formimit të një rruge tjetër, përveç arteries
së ngushtuar. Në rast të më shumë se një arterie të ngushtuar, është e
nevojshme më shumë se një baypass.
Arteria që do të përdoret për anashkalimin Bypass, e
njohur gjithashtu si graftmerret nga krahu, gjoksi ose këmba dhe
bashkëngjitet në arterien koronare të ngushtuar. Grafts-et më të
përdorura zakonisht janë arteriet e brendshme të kraharorit, arteriet
nga krahët, dhe venat nga këmbët. Meqenëse zonat e origjinës së këtyre
eneve kanë ene të tjera, heqja e tyre nuk ndikon në qarkullimin e gjakut
të trupit.
Kirurgjia minimalisht invazive: Kirurgjia
endoskopike është një metodë invazive minimale e cila kryhet duke
përdorur pajisje të veçanta endoskopike përmes një prerje të vogël të
kryer në rajonin e gjoksit. Gjatë operacionit, të gjitha instrumentet
kirurgjike janë nën kontrollin e kirurgut. Ndërkohë, kamera
endoskopike mund të përdoret për të parë zonën e kirurgjisë.
Metoda endoskopike mund të përdoret për riparim te valvulave, implant
të valvulave, dhe riparimin e defekteve septale ventrikulare dhe
ablacion per trajtimin e crregullimeve te ritmit.
Krahasuar me kirurgjinë e hapur, mobilizimi i pacientit eshte me i
hershem dhe shërimi plages operatore është shumë më i shpejt. Pas
operacionit, pacientët kthehen në punë dhe mund të rifillojnë jeta
aktive. Megjithatë, struktura e murit të kafazit të kraharorit dhe
anatomisë së zemrës duhet të jenë të përshtatshme për këtë metodë.
TAVI: Implantimi i valvulës aortite Transkateter (nepermjet kateterit) (TAVI)
përfshin implantimin e valvules aortike në zemër nepermjet kateterit
pa kirurgji të hapur. Valvula kardiake biologjike perdoret në
operacionet e implantimit të valvulës në mbarë botën dhe në Turqi. Në
metodën TAVI, kjo valvule biologjike vendoset në një xhaketë stent, kur është e hapur, vendoset në mënyrë të qendrueshme në zonën e implantimit të valvules.
Në këtë metodë mund të përdoren dy teknika të ndryshme. Në teknikën e parë, të ngjashme si tek angiografia e
një valvule, valvula shtyhet nga zonë inguinale ne drejtim te zemrës
me ndihmën e një kateteri. Kur vendoset në vend, mekanizmi stent hapet.
Teknika e dytë përdoret kur ka një ngushtim në rajonin inguinal ose
rajonin abdominal nga ky futesh në zemrën . Bëhet një prerje e vogël
prej 4-5 cm në muret e përparme të kafazit të kraharorit për të hyrë në
pikën fundore të zemrës. Valvula vendoset me ndihmën e një kateteri të
shtyrë në zemër. Në të dy metodat, nuk ka nevojë për të ndaluar zemrën
dhe kryer kirurgji të hapur. Procedura mund të kryhet nën anestezi
lokale.
Pacientët çohen në dhomat e tyre pas procedurës TAVI.
Gjatë kësaj kohe, pacientit i jepen antikoagulantë dhe monitorohent në
kushte normale për 4-5 ditë dhe më pas del nga spitali. Pas disa ditë
pushimi, pacienti kthehet për një kontroll post operator dhe rifillon
jetën e përditshme. Metoda TAVI rekomandohet kryesisht
për pacientët me rrezik të lartë të cilët perballojne implant valvule
me kirurgji të hapur. Përveç kësaj, ajo mund të përdoret në pacientët të
cilët kanë pengesa të tjera kundër operacionit të hapur. Metoda TAVI është
provuar të jetë efektive në pacientët të tillë dhe për të zgjatur jetën
e tyre dhe për të përmirësuar gjendjen e tyre klinike.
Edhe pse TAVI është një metodë e zhvilluar kohët e
fundit, zhvillimet teknologjike, përvojat e aplikimit, dhe rezultatet
shkencore tregojnë se ajo do të perhapet ne mbare boten.
