DOZA e VETME e RADIOTERAPISE FILLON GJATE OPERACIONIT
Çfarë është Terapia me nje Doze te Vetme?
Në pacientët me kancer të gjirit, terapia e rrezatimit mund të
përfundojë me një aplikim të dozës vetme që bëhet duke përdorur metodën
Intra Radioterapike Operative (IORT) gjatë operacionit. Pasi hiqet
tumori në gji me anë te një operacioni, nje mjet aplikues i veçantë
vendoset në zonën tumorale. Pas llogaritjeve të nevojshme, rrezatimi
me dozë të lartë- jepet vetëm për arsye qe të plotësoj të gjitha
trajtimet lokale dhe mbrojtjen e indeve të shëndetshme.
Si Aplikohet Radioterapia Tradicionale?
Rrezatimi kryhet me “përshpejtuesit lineare” që prodhojnë foton dhe
elektrone, në dhoma të mbrojtura nga rrezatimi posaçërisht në
Departamente Spitalit Onkologjik. Në pothuajse të gjitha rastet që kanë
qenë të diagnostikuar me kancer të gjirit dhe që trajtohen me “kirurgji
mbrojtëse” (në të cilën hiqen vetëm ne pjesët e gjirit me tumor dhe
pjesa tjetër e gjirit është lënë e paprekur), radioterapia është e
nevojshëm pas operacionit.
Radioterapia fillon mundësisht pas kimioterapise në pacientët të cilët e
kërkojnë atë, ose të paktën 3 javë pas operacionit në pacientët të
cilët janë trajtuar vetëm me terapi të hormoneve. Në pacientët të cilët
do tu aplikohet radioterapi për gjoksin, merren me parë pamjet
tomografike seksione 2-mm duke përdorur një kompjuter për qëllime
planifikimi. Më vonë, bëhet aplikmi i dozës se nevojshme në zonat me
rrezik në gji që do të marrin radioterapi duke mbrojtur organet e
shëndetshme (zemrën, arteriet kryesore të zemrës, mushkëritë, gjirin
tjeter, etj, ku haset sëmundja). Pasi është miratuar plani, pacienti
merr trajtim me rrezatim për 5-7 javë, në varësi të gjendjes së
sëmundjes dhe percaktimit te radioterapise nga mjeku onkolog. Pacientët
e tjerë mund te marrin një trajtim afat-shkurtër të quajtur
hipofraksion, i cila zgjat 3 javë.
Avantazhet e Aplikimit te një Doze të Vetme
Aplikimi Dozës Vetme- bëhet me mjet Terapeutikë Rrezatimti
Intraoperative (IORT) qe përdor një përshpejtues lineare në të njëjtën
mënyrë sikurse bëhet ne radioterapine tradicionale. Kjo metodë
aplikohet në një sallë operatore duke përdorur një mjet të sigurt dhe të
lëvizshëm që vepron në mënyrë lineare dhe të përshpejtuar, prodhon
vetëm energjike elektronike. nuk ka nevojë për shumë mbrojtje nga ana e
personelit sikurse kerkohet ne metoden tradicionale lineare. Përveç
ekipit kirurgjikal qe kryen operacionin,ndodhen te pranishem në sallën
operatore një specialist onkolog dhe një mjek fizikant. Në këtë mënyrë,
radioterapia ka përfunduar në të njëjtën kohë me nderhyrjen
kirurgjikale. Një avantazh i rëndësishëm për pacientin është se ai nuk
ka nevojë të pres qe plaga te shërohet, apo për të planifikuar dhe për
të bere vizita radioterapeutike për trajtim në spital çdo ditë. Në këtë
mënyrë, kohëzgjatja e përgjithshme e trajtimit është shkurtuar.
Gjatë operacionit, pasi tumori në gji është hequr, një aplikator i
veçantë vendoset brenda në zonën ku ishte tumori. Pas llogaritjeve të
nevojshme, nje dozë e rrezatimit të lartë behet vetëm në këtë zonë, duke
mbrojtuar plotësisht indete e shëndetshme. Edhe pse aplikohet vetëm
nje dozë ose përdoren metoda të ndryshme për të aplikuar rrezatimin
vetëm në zonën me tumor keto perbëjne metodat që janë bërë më te
pranueshme globalisht në vitet e fundit, kërkesa me një dozë nuk është e
njejte për çdo pacient. Vendimi nese nje pacient mund të marrë këtë
trajtim duhet të bëhet kolektivisht nga onkologet, kirurget dhe
patologet që kanë të bëjnë direkt me pacientin. Mosha e pacientit,
madhësia e tumorit, cilësitë të tjera patologjike të tumorin luajnë një
rol të rëndësishëm në këtë vendim.
Kush ekspozohet nga rrezatimi?
Pacientët nën moshën 50-60 nuk konsiderohen të jenë kandidatë ideale për
aplikimin e një dozë të vetme. Në këto pacientë, është e nevojshme për
të aplikuar rrezatimi në zonën me tumorit duke zbatuar për të gjithë
gjirit në metodën tradicionale. Pasi ka përfunduar tërë trajtimi zonës
së gjirit brenda 25-28 ditë pune, me përjashtim të fundjavës, në vend të
tërë gjirit, vetëm zona ku u hoq tumori trajtohet me rrezatim, i cili
merr rreth 5-8 ditë pune në varësi nga rrethanat e pacientit. Aplikimi
rrezatimit në zonën me tumor quhet ekspozim nga rrezatimi. Në sajë të
metodës IORT, rrezatimi ritet si një dozë e vetme gjatë operacionit,
pasi tërë gjiri është nënshtruar rrezatimit dhe kohëzgjatja e
përgjithshme e trajtimit është shkurtuar.
Aplikimi Radioterapia në Kompleksitetin e Thithave te Gjirit
Trajtimi kirurgjikal mbrojtëse i gjirit- mund të mos jenë i përshtatshem
për disa pacientë. Në pacientët ku gjithë gjiri duhet të hiqet, thitha
dhe zona përreth saj janë lënë të paprekur për një rezultat më të mirë
kozmetike. Kjo quhet –mastektomi. Një dozë e vetme e rrezatimit
aplikohet për majat e dala dhe indet e poshte duke përdorur metodën IORT
ne memnyre që të ul rrezikun e ripërsëritjes këtu.
